หลายคนอาจจะยังไม่ทราบว่ามี “เป๊ป” หรือยาต้านฉุกเฉินอยู่บนโลกใบนี้เลยเสียด้วยซ้ำ หากคุณไม่เคยศึกษาหรือได้รับคำแนะนำเกี่ยวกับเรื่องเอชไอวี และโรคเอดส์มาก่อน ด้วยความที่สังคมในปัจจุบัน ทุกคนสามารถเข้าถึงสื่อออนไลน์ได้ง่าย รวมทั้งแอพพลิเคชั่นหาคู่ หาเพื่อน ก็เป็นที่นิยมมากขึ้น ทั้งในกลุ่มเด็กวัยรุ่น วัยเรียน นักศึกษา วัยทำงาน ทำให้คนเรานัดเจอกันง่าย รู้จักกันง่าย อันเป็นเหตุให้เกิดความสัมพันธ์ได้ง่ายมากขึ้นเช่นกัน บางทีพบกัน ถูกใจ ก็อาจมีเพศสัมพันธ์กันได้โดยประมาท เพราะใครก็มีโอกาสพลาดกันได้ทั้งนั้น หากคุณไม่ป้องกันให้ดี คุณก็มีความเสี่ยงที่จะติดเชื้อเอชไอวีได้ทุกเมื่อ
ทำความรู้จัก “เป๊ป”
PEP (Post-Exposure Prophylaxis) “ยาเป๊ป” เรียกได้ว่าเป็น ยาต้านไวรัสเอชไอวี ที่แพทย์จะจ่ายให้กับผู้ที่มีความเสี่ยงหลังสัมผัสเชื้อมาแล้วไม่เกิน 72 ชั่วโมง
ยาเป๊ป มีส่วนประกอบของตัวยาต้านไวรัสเอชไอวีประมาณ 3 ชนิด ที่ทำหน้าที่ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อไม่ให้ขยายตัวเพิ่ม และไม่ให้กลายเป็นไวรัสที่สมบูรณ์ โดยกระบวนการนี้จะทำให้ระบบภูมิต้านทานโรคของร่างกาย สามารถสร้างเกราะมาป้องกันก่อนที่เชื้อจะแพร่จำนวนมากขึ้นจนทำอันตรายให้กับเราได้
เสี่ยงแบบไหน ? ถึงควรรับยาเป๊ป
- มีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ปลอดภัย ได้แก่ ไม่สวมถุงยางอนามัย, ถุงยางแตก, ถุงยางฉีกขาด, ถุงยางอนามัยหลุดรั่ว, เมาขาดสติ เป็นต้น
- มีการใช้เข็มฉีดยา เสพสารเสพติดร่วมกับผู้อื่น
- มีอุบัติเหตุ จากการถูกเข็มฉีดยาของผู้ป่วยทิ่มตำ
- ถูกล่วงละเมิดทางเพศ ถูกข่มขืน หรือมีเพศสัมพันธ์โดยไม่ได้ตั้งใจ
- มีแผลฉีกขาด หรือมีเลือดออกให้เห็น
รับยาเป๊ป ได้ที่ไหน ?
ประการแรก ก่อนการรับยาเป๊ป คุณจะต้องเข้ารับการตรวจเอชไอวีเสียก่อน เป็นการยืนยันผลว่าคุณไม่ได้มีเชื้ออยู่ก่อนแล้ว การทานยาต้านฉุกเฉินนี้จำเป็นต้องอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ ไม่สามารถหาซื้อทานได้เองตามร้านขายยาทั่วไป หรือทางออนไลน์ นอกจากนี้ คุณยังจะต้องเข้ารับการตรวจการทำงานของตับและไต ตรวจไวรัสตับอักเสบบี และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่น ๆ ด้วย ส่วนสถานบริการที่สามารถรับยาเป๊ปได้นั้น
คุณสามารถค้นหา และจองตรวจได้ที่นี่ https://love2test.org/th/clinic
กินยาเป๊ปแล้ว ช่วยป้องกันเอชไอวีได้จริงหรือ!?
ผู้ที่มีความเสี่ยง จะต้องทานยาเป๊ปอย่างต่อเนื่อง และตรงต่อเวลา เป็นระยะเวลา 28 วันโดยประมาณ ซึ่งหากทานยาอย่างถูกต้อง จะมีประสิทธิภาพลดโอกาสในการติดเชื้อเอชไอวีได้สูงมาก หลังจากทานครบเรียบร้อยแล้วให้กลับไปพบแพทย์ เพื่อตรวจเลือดอีกครั้ง เป็นการยืนยันผลว่าคุณไม่ได้ติดเชื้อเอชไอวี โดยเฉพาะในช่วงเวลาที่คุณกำลังทานยาอยู่ หากจำเป็นต้องมีเพศสัมพันธ์ควรสวมถุงยางอนามัย เพื่อป้องกันการรับเชื้อใหม่มาเพิ่ม แต่หากคุณยังคงมีพฤติกรรมเสี่ยงอยู่บ่อยครั้ง หลังจากทานยาเป๊ปครบแล้ว แพทย์จะแนะนำให้ทานยาเพร็พ (PrEP) ต่อเพื่อป้องกันเชื้อเอชไอวีได้ต่อไปในอนาคต
ผลข้างเคียงของ เป๊ป
ยาเป๊ปในปัจจุบันมีความปลอดภัย และมีผลข้างเคียงน้อยมาก หรือแทบจะไม่มีเลย โดยอาการหลัก ๆ ที่พบได้จากผู้ที่เริ่มทานยาส่วนใหญ่ คือ มีไข้ต่ำ ๆ ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย มีผื่นลมพิษ รู้สึกอ่อนเพลีย ฯลฯ ซึ่งเป็นในช่วงระยะเวลา 1-7 วันแรกที่เริ่มทาน และอาการเหล่านี้จะค่อยหายไปได้เอง รอให้สภาพร่างกายปรับตัวสักพัก อาการก็จะทุเลาลง แต่หากคุณรู้สึกว่ามีความผิดปกติรุนแรง เช่น หายใจขัดหรือหอบ ชาปลายมือ ปลายเท้า หมดสติ ควรรีบกลับไปพบแพทย์โดยเร็วที่สุด
ในช่วงที่ทานยาเป๊ปอยู่นั้น แนะนำว่าไม่ควรดื่มแอลกอฮอล์ หรือหากเป็นไปได้ควรงดสูบบุหรี่ไปก่อน เพราะอาจส่งผลให้ร่างกายอ่อนแอ ทำให้การขับไล่เจ้าไวรัสเอชไอวีออกไปเป็นเรื่องยาก ในทำนองเดียวกัน ก็ไม่ควรทานสมุนไพร อาหารเสริม และยาอื่น ๆ ที่ไม่ใช่ยารักษาโรคประจำตัว นอกเหนือจากยาเป๊ปที่ได้รับมาจากแพทย์เท่านั้น
อ่านบทความอื่นๆ เพิ่มเติม
สรุป ถ้าคุณเกิดเหตุฉุกเฉินที่มีความเสี่ยงต่อการได้รับเชื้อเอชไอวี ก็ขอให้ตั้งสติ ใจเย็น และรีบติดต่อแพทย์เพื่อรับ ยาเป๊ป โดยเร็ว การใช้ยาเป๊ปที่ถูกต้อง และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ จะช่วยให้คุณปลอดภัยได้ครับ