เพร็พ (PrEP) คือหนึ่งในความก้าวหน้าทางการแพทย์ ที่ช่วยปกป้องคุณให้ห่างไกลจากเชื้อไวรัส เอชไอวีได้ หลายคนอาจจะยังไม่รู้จักยาชนิดนี้ เพร็พเป็นยาต้านไวรัสที่ใช้สำหรับรับประทานก่อนมีเพศสัมพันธ์ โดยตัวยาจะเข้าไปสะสมอยู่ในร่างกาย และช่วยดักจับเจ้าไวรัสเอชไอวีที่เข้ามาทำลายระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งจะต้องทานยาทุกวัน วันละ 1 เม็ด และก่อนการทานเพร็พ จะต้องมีการตรวจเอชไอวีก่อนทุกครั้ง
เพร็พ เหมาะกับใครล่ะ?
- เหมาะกับคนที่เปลี่ยนคู่นอนบ่อย
- เหมาะกับคนที่มีอาชีพบริการทางเพศ (Sex Worker)
- เหมาะกับคนที่ใช้เข็มฉีดยาสำหรับเสพสารเสพติด
- เหมาะกับคนที่มีคู่รักผลเลือดต่าง (ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีเชื้อเอชไอวี)
- เหมาะกับคนที่ขอรับบริการยาเป๊ป (PEP) บ่อยครั้งเนื่องจากมีความเสี่ยงฉุกเฉิน
- เหมาะกับคนที่เคยเป็นโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ภายใน 6 เดือนที่ผ่านมา เพราะกลุ่มนี้มีแนวโน้มที่จะมีความเสี่ยงอีก
กลไกของเพร็พเป็นอย่างไร
การทำงานของฤทธิ์ยาจะออกผล ก็ต่อเมื่อคุณทานเพร็พไปแล้วก่อนล่วงหน้า 7 วัน ซึ่งจะทำให้ตัวยามีปริมาณมากพอ หากมีเชื้อไวรัสเอชไอวีเข้าสู่ร่างกายผ่านการมีเพศสัมพันธ์หรือการใช้เข็มฉีดยา เพร็พจะเข้าไปสร้างเกราะป้องกันรอบๆ T-Cell* และยับยั้งไม่ให้เชื้อเข้าไปเจริญเติบโตในเซลล์ได้
*T-Cell (ทีเซลล์) คือ ภูมิต้านทานชนิดหนึ่งในร่างกาย มีหน้าที่หลักในการติดตามหาเชื้อโรค
หรือไวรัสที่เข้ามาในร่างกายและกำจัดมันทิ้งไปตามโครงสร้างธรรมชาติมนุษย์
จะทานเพร็พได้ต้องทำอย่างไร
- ปรึกษาแพทย์ที่สถานพยาบาลเฉพาะทาง
- ตรวจคัดกรองเชื้อไวรัสเอชไอวี และจะต้องมีผลลบ
- ตรวจคัดกรองเชื้อไวรัสตับอักเสบบี
- ตรวจการทำงานของตับและไต เพื่อดูค่ามาตรฐานในการทานยา
- รับคำแนะนำในการทานเพร็พ และศึกษาถึงผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นได้
- ใช้ถุงยางอนามัยควบคู่กับการทานเพร็พ
เพร็พ ทานอย่างไรให้ปลอดภัย
การทานยาให้ตรงต่อเวลา และมีความสม่ำเสมอเป็นประจำทุกวัน แม้วันนั้นจะไม่มีเพศสัมพันธ์ก็ตาม การที่มีตัวยาอยู่ในร่างกายทุกวันจะช่วยให้ออกฤทธิ์อย่างมีประสิทธิภาพ เข้าป้องกันเชื้อไวรัสเอชไอวีได้เต็มที่ คุณสามารถเลือกทานยาได้ทุกเวลา เน้นช่วงที่เอื้ออำนวยที่สุดและจะไม่ลืมง่ายๆ ไม่มีข้อห้ามเรื่องโภชนาการกับการทานเพร็พแต่อย่างใด สามารถทานอาหารได้ตามปกติ หากคุณลืมทานยา ก็ให้รีบทานทันทีตอนที่นึกขึ้นได้เลย แต่ไม่ควรใกล้กับเวลาที่จะทานเม็ดถัดไปมากนัก ไม่แนะนำให้ทานยาเพร็พ 2 เม็ดในวันเดียว เพราะอาจทำให้รู้สึกเวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียนได้
ควรเก็บรักษายาให้ดี ปิดฝาหรือซองให้สนิท ไม่ควรเก็บไว้ในห้องน้ำ หรือห้องที่มีแสงแดดส่องตลอดทั้งวัน เนื่องจากอุณหภูมิที่ชื้นและร้อนเกินไปจะทำให้ยาเสื่อมสภาพ ที่สำคัญ ยาเพร็พ เป็นยาอันตรายที่ไม่สามารถแบ่งให้ใครทานร่วมกับเราได้ เนื่องจากก่อนทานจะต้องมีการตรวจสุขภาพ และตรวจหาเชื้อเอชไอวีก่อนเสมอ ใครจะมาหยิบทานเพื่อป้องกันเฉยๆ โดยไม่ได้ทำการปรึกษาแพทย์ ถือเป็นเรื่องที่ไม่เหมาะสม อีกอย่าง ผู้ที่ทานอาจเสี่ยงภาวะดื้อยาต้านเอชไอวีในอนาคตได้ด้วย ซึ่งเป็นเรื่องที่ทำให้กระบวนการรักษาเอชไอวีล้มเหลว
อ่านบทความอื่นๆ เพิ่มเติม
ใจความสำคัญในการใช้เพร็พ จะต้องมีการสวมถุงยางอนามัยทุกครั้งที่มีเพศสัมพันธ์ด้วย จึงจะสามารถป้องกันไวรัสเอชไอวีได้เกือบ 100% เลยทีเดียว ทำให้คุณมีกิจกรรมทางเพศได้อย่างไม่ต้องกังวลใจอีกต่อไป ที่สำคัญ ยาเพร็พ (PrEP) จะมีประสิทธิภาพสูงสุดก็ต่อเมื่อผู้ทานมีวินัยในการทานยาอย่างเคร่งครัดและไม่เคยขาดยาครับ